1 Şubat 2013 Cuma

ULUSLARARASI HENTBOL OYUN KURALLARI


Oyun Kuralları, IHF Hakem El İşaretleri, Açıklamalar ve
Değişme Alanı Kuralları                                                                                                                  

Önsöz                                                                                                                                  

Kural 01 - Oyun Alanı                                                                                                           

Kural 02 - Oyun Süresi, Bitiş Sinyali ve Mola                                                                                   
Kural 03 – Top             ı                                                                                                        
Kural 04 – Takım, Oyuncu Değişimi ve Malzeme                                                                             
Kural 05 – Kaleci                                                                                                                             
Kural 06 - Kale Sahası                                                                                                          
Kural 07 - Topla Oynama, Pasif Oyun                                                                                   
Kural 08 – Fauller ve Sportmenlik Dışı Davranışlar                                                                          
Kural 09 – Gol                                                                                                                      
Kural 10 - Başlama Atışı                                                                                                                  
Kural 11 - Kenar Atışı                                                                                                           
Kural 12 – Kaleci Atışı                                                                                                         
Kural 13 - Serbest Atış                                                                                                                     
Kural 14 - 7 m Atışı                                                                                                              
Kural 15 – Atışların Uygulanışı İle İlgili Genel Açıklamalar
(Başlama Atışı, Kenar Atışı, Kaleci Atışı,
Serbest Atış ve 7 Metre Atışı)                                                                          
Kural 16 – Cezalar                                                                                                                
Kural 17 – Hakemler                                                                                                             
Kural 18 - Saat ve Yazı Hakemi                                                                                                        

IHF Hakem El İşaretleri                                                                                                                    

Oyun Kuralları İle İlgili Açıklamalar                                                                                                 

Değişme Alanı Kuralları                                                                                                                  

Oyun Alanları ve Kaleler İçin Temel Bilgiler                                                                                    






Kural   01       Oyun Alanı

1: 1      Oyun alanı (Şekil:1); 40 m x 20 m ölçülerinde , iki kale sahası (Kural 1:4 ve 6) ve bir oyun alanını içeren dik dörtgen şeklindedir. Uzun kenarlara kenar çizgisi, kısa kenarların kale direkleri arasında kalan bölümüne kale çizgisi ve kalelerin her iki yanında kalan bölümüne ise dış kale çizgisi adı verilir.

Oyun alanının çevresinde; kale çizgilerinden itibaren en az 2 m ve kenar çizgilerinden itibaren en az 1 m genişliğinde bir emniyet alanının olması gerekir.

Müsabaka süresince oyun alanının özellikleri, bir takıma avantaj sağlayacak şekilde değiştirilemez.

1:2       Kaleler (Şekil: 2-a ve 2-b) her bir kale çizgisinin tam ortasına yerleştirilir. Kaleler zemine veya arkalarındaki duvarlara sıkıca tutturulmalı; içten içe 3 m genişliğinde ve 2 m yüksekliğinde olmalıdır.

Kale direkleri bir üst direkle birbirine bağlanır. Kale direklerinin arka kenarları, kale çizgisinin arka kenarıyla aynı hizada olmalıdır. Yan direkler ve üst direk bir kenarı 8 cm olan kare kesitinde olmalı; direklerin sahadan görünen üç yüzü de birbiriyle, zeminle ve arka duvarla zıt iki ayrı renkte şeritler halinde boyanmalıdır.

Kalelerin, giren topun kalede kalmasını sağlayacak şekilde ağ ile donatılmış olması gerekir.

1:3       Oyun alanındaki bütün çizgiler sınırladıkları alana dahildirler. Kale direkleri arasındaki çizgi (Şekil:2-a) 8 cm, diğer tüm çizgiler ise 5 cm genişliğinde olmalıdır.

Çizgilerle sınırlandırılan alanlar, sınırlandıran çizgiler yerine farklı renklerde boyanarak birbirilerinden ayrılabilirler.

1:4       Her kalenin önünde bir kale sahası bulunur (Kural: 6). Kale sahası, kale çizgisine paralel ve kale çizgisinin dış kenarı ile kale sahası çizgisinin dış kenarı arasındaki uzaklık 6 m olan 3 m uzunluğunda düz bir çizgi ile bu çizginin her iki ucunun, kale direklerinin iç arka kenar dip köşesinden ölçülerek çizilen 6 m yarı çapındaki iki çeyrek dairenin birleştirilmesi sonucu belirlenir (Şekil:1 ve 2-a).

1:5       Serbest atış çizgisi, kale sahası çizgisinin 3 m dışından çizilen kesik bir çizgidir. Çizgiler ve aralarındaki boşlukların her biri 15 cm dir (Şekil :1).

1:6       7 m çizgisi; kalenin tam karşısında, 1 m uzunluğunda bir çizgidir. Bu çizgi, kale çizgisine paralel ve 7m uzaklıktadır. (Bu mesafe, kale çizgisinin arka kenarından 7m çizgisinin ön kenarına kadardır.) (Şekil : 1).

1:7       Kaleci sınır çizgisi (4m çizgisi); kale çizgisinin dış kenarı ile çizilecek çizginin dış kenarı arasındaki uzaklık 4 m olan, 15 cm uzunluğunda, kale çizgisine paralel ve kalenin tam karşısındadır (Şekil : 1).

1:8       Orta çizgi iki uzun kenarın orta noktalarını birleştiren çizgidir (Şekil :1 ve 3).

1:9       Kenar çizgisinin bir parçası olan değişme çizgisi, her iki takım için orta çizgiden 4,5 m mesafede; orta çizgiye paralel, saha içine ve dışına doğru her iki yönde 15 cm uzunluğundadır (Şekil : 1 ve 3).

Not: Oyun alanı ve kaleler için daha detaylı bilgiler, “Oyun Alanı ve Kaleler İçin Temel Bilgiler” bölümünde bulunabilir.




Kural   02       Oyun Süresi, Bitiş Sinyali ve Mola

Oyun Süresi


2:1       16 ve daha yukarı yaştaki oyunculardan oluşan bütün takımlar için normal oyun süresi 30 dakikalık iki devredir ve devre arası normalde 10 dakikadır.

Yaşları 12 - 16 arasında olan takımlar için oyun süresi 2 x 25 ve  8 - 12 arasında olan takımlar için ise 2 x 20 dakikadır ve her iki durumda da devre arası 10 dakikadır.

2:2       Kazananın belirlenmesi gereken bir müsabakada, normal oyun süresi berabere biterse 5 dakikalık aradan sonra uzatma bölümü oynanır. Uzatma bölümü 5 dakikalık iki devreden oluşur ve devre arası 1 dakikadır.

Birinci uzatma bölümü sonunda oyun hala berabere ise, 5 dakikalık bir aradan sonra ikinci uzatma bölümü oynanır. Bu uzatma bölümü de 5 dakikalık iki devreden oluşur ve devre arası 1 dakikadır.


Oyun hala berabere ise, kazanan takım müsabaka yönetmeliğine göre belirlenir.

Bitiş Sinyali


2:3       Oyun süresi, hakemin ilk başlama atışı için çaldığı düdükle başlar ve skorborddan gelen otomatik bitiş sinyali veya saat hakeminin bitiş düdüğü ile sona erer. Bu tür bir düdük veya sinyal gelmezse, hakem oyun süresinin bittiğini belirtmek için düdük çalar (17:10).

Yorum :
Skorbord yoksa, saat hakemi masa saati veya kronometre kullanmalıdır ve müsabakayı 18:2’nin 2. paragrafındaki bitiş düdüğü ile bitirmelidir.

Skorbord kullanılıyorsa ve mümkünse, zamanın sıfırdan otuz dakikaya doğru programlanması gerekir.

2:4       Devrenin veya oyun süresinin bittiğini belirten sinyalle aynı anda veya hemen öncesinde yapılan ihlaller ve sportmenlik dışı davranışlar cezalandırılır; gerekirse bu cezalandırma bitiş düdüğünden sonra gerçekleştirilir. Hakemler 13:4’teki durum hariç gereken serbest atış veya 7 m atışını yaptırıp sonucunu aldıktan sonra müsabakayı bitirir (Açıkl. No:1).

2:5       Serbest ve 7 m atışları kullanılırken veya top havadayken bitiş sinyali gelirse, bu atışlar mutlaka tekrarlanmalıdır. Hakemler müsabakayı bitirmeden önce tekrarlanan atışın sonucunu almalıdırlar.

2:6       2:4-5’te açıklanan durumlarda serbest atış veya 7 m atışının kullanılması sırasında oyuncu ve idareciler tarafından yapılabilecek ihlaller ve spor dışı davranışlar bireysel olarak cezalandırılır. Bununla beraber bu tür atışların kullanımı sırasında yapılan ihlaller karşı yönde serbest atışı gerektirmez.

2:7       Hakemler devrenin veya müsabakanın bitiş sinyalinin saat hakemi tarafından erken verildiğine karar verirse, oyuncuları sahada tutarak kalan süreyi oynatmalıdırlar.

Bitiş sinyali erken verildiğinde; top oyunda ise 13:4 a-b’ye uygun atışla, oyun dışı ise pozisyona uygun atışla yeniden başlar.

Oyunun veya uzatma bölümünün birinci  devrelerinin geç bitirildiğine karar verilirse ikinci devre gereken süre kadar kısaltılmalıdır. Oyun süresinin veya uzatma devrelerinin ikinci yarılarının geç bitirildiğine karar verilirse hakemler hiçbir şeyi değiştirmek durumunda değillerdir.



Mola

2:8       Oyun süresinin ne zaman ve ne kadar süre için durdurulacağına hakemler karar verirler (Mola).

Aşağıdaki Durumlarda Mola Zorunludur :

a) 2dk. Zaman cezası, diskalifiye veya ihraç verildiğinde,
b) 7 m verildiğinde,
c) Takım mola verildiğinde,
d) Hatalı oyuncu değişimi veya fazladan bir oyuncunun oyun alanına girmesi durumunda,
e) Saat hakemi veya gözlemciden gelen sinyal varsa,
f) 17:8’de belirtilen durumlarda,

Bazı koşullara bağlı olarak da mola kararı verilebilir (Açıkl. No: 2).

Mola süresince yapılan ihlaller oyun süresince yapılan ihlaller gibi değerlendirilir (16:13, 1. parag.).

2:9       Mola nedeniyle oyun süresinin durdurulması ve yeniden başlatılması için, hakemler saat hakemine işaret verirler.

Oyun süresinin durdurulduğu saat hakemine üç kısa düdük ve 16 nolu hakem el işareti ile gösterilir.

Moladan sonra oyun, kesinlikle düdükle başlatılmalıdır (15:3-b).


2:10      Takımlar normal oyun süresinin her devresinde, bir dakikalık birer takım molası alma hakkına sahiptir (Açıkl. No:3).


Kural   03         Top

3:1       Top; deri veya sentetik maddeden yapılmış ve küre şeklinde olmalı; dış yüzeyi parlak veya kaygan olmamalıdır (17:3 ).

3:2       Topun çevresi ve ağırlığı kategorilere bağlı olarak aşağıdaki gibi değişir:

16 yaşından büyük erkekler için 58 - 60 cm ve 425 - 475 gram (IHF 3 numara).

12 - 16 yaş arası erkekler ve 14 yaşından büyük bayanlar için 54 - 56 cm ve 325 - 375 gram (IHF 2 numara).

8 - 12 yaş arası erkekler ve 8 - 14 yaş arası bayanlar için 50 - 52 cm ve 290 - 330 gram (IHF 1 numara).

Yorum :
Uluslararası resmi müsabakaların tümünde kullanılacak toplar için gerekli teknik özellikler "IHF Top Yönetmeliğinde" belirtilmiştir.

Mini Hentbol için kullanılan topların çevresi ve ağırlığı oyun kuralı olarak düzenlenmemiştir.

3:3       Her müsabaka için en az iki top bulundurulmalıdır. Yedek toplar 3: 1 – 2 de belirtilen özelliklere uygun olmalı ve her an kullanılabilecek şekilde hakem masasında bulundurulmalıdır.

3:4       Yedek topun ne zaman kullanılacağına hakemler karar verirler. Böyle durumlarda, mola alınmasını ve oyunun durmasını engellemek için en kısa süre içinde yedek topun oyuna sokulması gerekir.


Kural   04         Takım, Oyuncu Değişimi ve Malzeme

Takım

4:1       Bir takım en fazla 12 oyuncudan oluşur.

Aynı anda oyun alanında 7’den fazla oyuncu bulundurulamaz. Diğerleri yedek oyunculardır.

Oyun süresince her takım bir oyuncusunu kaleci olarak oynatmalıdır. Kaleci her zaman saha oyuncusu olabilir. Aynı şekilde, bir saha oyuncusu da her zaman kaleci olabilir (4:4, 4:7).

Bir takım müsabakanın başında sahada en az 5 oyuncu bulundurmalıdır.

Uzatma devreleri dahil takımlar müsabaka süresince oyuncu sayılarını 12’ye tamamlayabilirler. (IHF ve Kıta federasyonlarınca düzenlenen müsabakalar için bu durum ilgili yönetmeliklerle belirlenmiştir).

Takımlardan birinin oyuncu sayısı 5’in altına düşse bile müsabaka devam edebilir. Müsabakanın tatil edilip edilmeyeceği ve, gerekli görülmesi durumunda, ne zaman tatil edileceği hakemlerin kararına bağlıdır (17:13).

4:2       Müsabaka süresince bir takım yedek bankında en fazla 4 yönetici bulundurabilir. Yöneticiler müsabaka sırasında değiştirilemezler. Yöneticilerden biri takım sorumlusu olarak belirlenmelidir. Gerektiğinde sadece takım sorumlusu masa ve saha hakemleri ile konuşma hakkına sahiptir (Açıkl.: 3).

Takım yöneticisinin müsabaka süresince oyun alanına girmesine izin verilmez. Bu kuralın ihlali sportmenlik dışı davranış olarak cezalandırılır (8:4, 16:3-d, ve 16:6-b) ve müsabakaya rakip takımın kullanacağı serbest atışla devam edilir (13:1a-b, ve Açıkl. No: 9).

4:3       Bir oyuncu veya yönetici müsabaka cetveline yazılmış ve müsabakanın başında sahada hazır ise oyuna katılma hakkına sahiptir.

Müsabaka listesinde yazılı olan ve müsabaka başladıktan sonra gelen oyuncu ve yöneticiler oyuna katılmak için masa hakemlerinden izin almalı ve müsabaka cetveline yazılmalıdırlar.

Müsabakada oynama hakkı olan bir oyuncu her an takımının değişme çizgisinden oyuna girebilir (4:4, 4:6).

Oynama hakkı olmayan bir oyuncu sahaya girerse diskalifiye edilmelidir (16:6a) ve müsabakaya rakip takımın kullanacağı serbest atışla devam edilir (13:1a-b, Açıkl. No: 9).

Oyuncu Değişimi


4:4       Yedek oyuncular masa hakemlerine haber vermeksizin, değişecek oyuncunun oyun alanını tamamen terk etmiş olması koşulu ile, her an ve sayıca sınırlama olmaksızın oyuna girebilirler (4:5).

Oyuncular kendi değişme çizgilerinden her an oyuna girip çıkabilirler (4:5). Bu durum kaleci değişimi için de geçerlidir (4:7, 14:10).

Oyuncu değişimi ile ilgili kurallar, takım mola hariç, molalarda da geçerlidir.

4 :5      Hatalı oyuncu değişiminde, hatayı yapan oyuncuya 2 dk. zaman cezası verilmelidir. Aynı takımdan ve aynı anda birden fazla değişme hatası yapılırsa, sadece hatayı ilk yapan oyuncu cezalandırılır.

Müsabaka rakip takımın kullanacağı serbest atışla yeniden başlatılır (13:1a-b, Açıkl. No: 9).

4:6       Fazladan bir oyuncu oyun alanına girerse veya yedek bir oyuncu değişme alanından oyuna müdahale ederse zaman cezası verilir. Böyle bir durumda takım, fazladan oyuna giren oyuncu dışında, oyun alanındaki bir başka oyuncusunu da 2 dakika süre ile oyundan alır.

Zaman cezası devam eden bir oyuncu oyun alanına girerse ikinci kez zaman cezası verilir. Bu durumdaki oyuncunun cezası son olarak aldığı ceza ile başlatılır ve ilk cezanın kalan bölümü için bir başka oyuncu oyun alanından alınmalıdır.

Her iki durumda da oyun, rakip takımın kullanacağı serbest atışla yeniden başlatılır (13:1a-b, Açıkl. No: 9).
 
Malzeme

4:7       Bir takımın saha oyuncularının formaları tek tip olmalı ve rakip takımın formalarından renk ve desen olarak ayırt edilmelidir. Kaleciler her iki takımın saha oyuncuları ve rakip takımın kalecilerinden farklı renk ve desende forma giymelidirler (17:3).

4:8       Oyuncuların formalarındaki sırt numaralarının boyu en az 20 cm ve göğüs numaralarının boyu ise en az 10 cm olmalıdır. Numaralar tercihen 1’den 20’ye kadar olmalıdır.

Forma numaraları renk ve desen olarak formalardan farklı olmalıdır.

Her takımın kaptanı formasından zıt renkte ve 4 cm eninde bir pazubant takmalıdır.

4:9       Oyuncular spor ayakkabısı giymelidir.

Oyuncuların; kafa koruyucu, yüz maskesi, künye, saat, yüzük, gerdanlık, zincir, küpe, sert çerçeveli veya tokasız gözlük gibi tehlikeli olabilecek eşyaları giymelerine izin verilmez (17:3).

Yumuşak ve elastik maddeden yapılmış saç bandına izin verilir.

Bu koşulları yerine getirmeyen oyuncunun, durumunu düzeltinceye kadar, oynamasına izin verilmez.

4:10      Bir oyuncunun kanaması ya da formasında veya vücudunda kan lekesi varsa; bu oyuncunun normal değişme bölgesini kullanarak oyun alanından hemen çıkarılması gerekir. Kanı durduruluncaya, yarası sarılıncaya ve forması temizleninceye kadar ilgili oyuncunun oynamasına izin verilmez.

Böyle durumlarda hakemlerin talimatlarını yerine getirmeyen sporcu, sportmenlik dışı davranışta bulunmuş sayılır (8:4, 16:1d ve 16:3c).

4:11      Sakatlık durumunda, hakemler 16 ve 17 nolu hakem el işaretlerini kullanarak, sakatlanan oyuncunun kendi takımından ve oyuna katılma hakkı bulunan iki kişinin (4:3) sadece sakatlanan oyuncuya yardımcı olmaları amacı ile ve mola süresince, oyun alanına girmelerine izin verebilirler (4:2, 16:1d, 16:3d, 16:6b).


Kural   05         Kaleci

Kalecinin Yapabilecekleri :

5:1       Kale sahasında savunma amacıyla topa vücudunun her kısmıyla dokunabilir.

5:2       Topla birlikte kale sahası içerisinde, saha oyuncularına uygulanan kısıtlamalara tabi olmaksızın serbestçe hareket edebilir (7:2 – 4, 7:7); ancak kaleci atışını geciktirmesine izin verilmez (6:5, 12:2, 15:3b).

5:3       Topsuz olarak kale sahasını terk ederek oyuna katılabilir. Bu durumda saha oyuncularına uygulanan kurallara tabidir.

Kalecinin vücudunun her hangi bir kısmı kale sahası çizgisinin dışına temas ederse, kale sahasını terk etmiş sayılır.

5:4       Kontrol altına alamadığı topla kale sahasını terk edebilir ve topla oyun alanında tekrar oynayabilir.

Kaleci İçin Yasaklamalar :

5:5       Savunmada rakibini tehlikeye sokamaz (8:2, 8:5).

5:6       Kontrolü altındaki topla kale sahasını terk edemez (13:1a).

5:7       Kaleci atışından sonra, top bir başka oyuncuya dokunmadıkça kale sahasının dışındaki topa  dokunamaz (13:1a).

5:8       Kale sahası içindeyken, oyun alanında duran veya yuvarlanan topa dokunamaz (13:1a).

5:9       Kale sahasının dışında duran veya yuvarlanan topu kale sahasına alamaz (13:1a).

5:10      Topla oyun alanından kendi kale sahasına giremez (13:1a).

5:11      Kale sahasında duran veya oyun alanına doğru hareket eden topa ayak veya diz altı ile dokunamaz (13:1a).

5:12      7 m atışı kullanılırken, top atışı yapan oyuncunun elinden çıkmadan, 4 m sınır çizgisini veya uzantısını geçemez (14:9).

Yorum:
Kalecinin bir ayağı zeminde veya 4 m çizgisinin arkasında ise diğer ayağı veya vücudunun herhangi bir kısmı ile havadan bu çizgiyi aşabilir.


Kural   06         Kale Sahası

6:1       Kale sahasına sadece kaleci girebilir (6:3). Kale sahasına veya çizgisine vücudunun herhangi bir kısmıyla dokunan saha oyuncusu bu alanı ihlal etmiş sayılır.

6:2       Saha oyuncusu kale sahasına girerse aşağıdaki kararlar verilmelidir:

a) Saha oyuncusu kontrolü altındaki topla kale sahasına girerse, serbest atış (13:1a).
b) Topsuz saha oyuncusu kale sahasına girerse ve bu şekilde bir avantaj sağlarsa, serbest atış (13:1a-b, 6:2c).
c) Savunma oyuncusu kale sahasına girerek açık bir gol şansını engellerse, 7 m atışı (14:1a).

6:3       Saha oyuncusunun kale sahasına girmesi aşağıdaki durumlarda cezalandırılmaz:

a) Rakibin dezavantajına neden olmuyorsa, topla oynadıktan sonra kale sahasına girmesi,
b) Oyuncuya avantaj sağlamıyorsa topsuz olarak kale sahasına girmesi,
c) Savunma oyuncusunun, rakibin dezavantajına neden olmaksızın savunma anında ve sonrasında kale sahasına girmesi,

6:4       Kale sahasındaki top kaleciye aittir.

Kale sahasında duran, yuvarlanan veya kalecinin kontrolü altındaki topa dokunulamaz (13:1a-b). Ancak kaleci atışı hariç, kale sahasında havada bulunan topla oynanabilir (12:2).

6:5       Kale sahasında kalan top kaleci tarafından kaleci atışıyla tekrar oyuna sokulmalıdır (Kural: 12).

6:6       Savunma oyuncularından biri savunma amacıyla topa dokunur ve top kaleci tarafından tutulur veya kale sahasında kalırsa oyun kaleci atışıyla devam etmelidir (6:5).

6:7       Oyuncu topu kendi kale sahasına atarsa aşağıdaki kararlar verilir:

a) Top kaleye girerse, gol.
b) Top kale sahasında kalırsa veya kaleci topa dokunur ve top kaleye girmezse serbest atış (13:1b).
c) Top dış kale çizgisini aşarsa kenar atışı (11:1).
d) Kaleci topa dokunmadan, top kale sahasını aşarak oyun alanına dönerse, oyun devam eder.

6:8       Kale sahasından oyun alanına geri dönen top oyunda kalır.


Kural   07    Topla Oynama, Pasif Oyun

Topla Oynama

Aşağıdakiler yapılabilir:

7:1       Top, açık veya kapalı elle, kol, baş, gövde, kalça ve dizler kullanılarak, itilebilir, tutulabilir, durdurulabilir, atılabilir veya topa vurulabilir.

7:2       Top yerde bile olsa, en fazla üç saniye tutulabilir (13:1a).

7:3       Top elde iken en fazla üç adım atılabilir. Aşağıdaki durumlarda bir adım atılmış sayılır (13:1a):

a) Oyuncu iki ayağı yerde ve ayakta dururken, bir ayağını kaldırıp tekrar yere koyarsa veya bir ayağının yerini değiştirirse,
b) Oyuncu bir ayağı yerde iken topu yakalayıp, sonra diğer ayağını yere koyarsa,
c) Oyuncu sıçradıktan sonra bir ayağı üzerine düşer ve daha sonra aynı ayağı üzerinde tekrar sıçrarsa veya diğer ayağı ile yere dokunursa,
d) Oyuncu sıçrama sonrasında aynı anda iki ayağı üzerine düşüp daha sonra bir ayağını kaldırıp tekrar yere koyarsa veya yerini değiştirirse,

Yorum:
Bir ayak yer değiştirdiğinde diğer ayak yerden sürüklenerek onun yanına çekilirse bir adım alınmış sayılır.

7:4       Ayakta dururken veya koşarken:

a) Top bir kere yere vurulup, tek ya da çift elle tutulabilir,
b) Top tek elle yerde sürülebilir veya yuvarlanabilir ve daha sonra tekrar tek veya çift elle tutulabilir veya yerden alınabilir,

Top tutulduktan sonra üç adım veya üç saniye içinde elden çıkarılmalıdır (13:1a).

Oyuncu vücudunun herhangi bir kısmı ile topa dokunur ve zemine doğru yönlendirirse top sürülmeye başlanmış sayılır.

Top bir başka oyuncuya veya kale direklerine dokunursa, oyuncu yeniden topa dokunabilir, sürebilir ve tekrar yakalayabilir.

7:5       Top bir elden diğerine aktarılabilir.

7:6       Diz üstü durarak, oturarak veya yatarak topla oynanabilir.

Aşağıdakiler yapılamaz:

7:7       Zemine, başka bir oyuncuya veya kale direklerine dokunmamışsa, topa bir kereden fazla dokunulamaz (13:1a).

Top tutma hataları cezalandırılmaz.

Yorum:
Top tutma hatası, sporcunun topu tutmaya veya durdurmaya çalışırken kontrol altına alamaması anlamına gelir.

Top kontrol altına alınmışsa, oyuncu topu sürdükten veya yere vurduktan sonra bir kereden fazla dokunamaz.

7:8       Rakip oyuncu tarafından atılmadığı taktirde, topa diz altı veya ayakla dokunulamaz (13.1a-b).

7:9       Oyun alanındaki top bir hakeme değerse oyun devam eder.

Pasif Oyun


7:10      Bir takımın hücum veya gol için belirgin bir girişimde bulunmaksızın topu kontrolü altında tutması (Açıkl. No: 4) pasif oyun olarak değerlendirilir ve topa sahip olan takım aleyhine serbest atış verilir (13:1a).

Serbest atış, oyun durdurulduğunda topun bulunduğu yerden kullanılır.

7:11      Hakemler pasif oyun eğilimini fark ettiklerinde 18 no’lu hakem el işaretini gösterirler. Bu işaret, topa sahip olan takıma, topu kaybetmemek amacıyla hücum şeklini değiştirme fırsatı verir. İşaret verildikten sonra hücum şeklinde değişiklik olmazsa veya kaleye atış uygulanmazsa topa sahip olan takım aleyhine serbest atış kararı verilir (Açıkl. No: 4).

Bir oyuncunun belirgin bir gol fırsatını kullanmaması gibi bazı durumlarda, hakemler öncesinde bir uyarı işareti göstermeksizin, topa sahip olan takımın aleyhine serbest atışa hükmedebilirler.


Kural   08  Fauller ve Sportmenlik Dışı Davranışlar

İzin Verilenler:

8:1       a) Eller ve kollar topu kazanmak veya blok yapmak amacıyla kullanılabilir,
b) Açık elle ve herhangi bir yönde rakibin topu çelinebilir,
c) Rakip topsuz bile olsa, vücutla perdeleme yapılabilir,
d) Yüz yüze iken ve bükülü kolla rakibe temas edilebilir ve rakibi izlemek için bu temas sürdürülebilir,

İzin Verilmeyenler:

8:2       a) Rakibin elindeki top vurarak veya çekerek alınamaz,
b) Kollar, eller ve bacaklar kullanılarak rakip durdurulamaz, iterek uzaklaştırılamaz,
c) Rakibe sarılma, tutma, itme yapılamaz ve üzerine sıçranamaz,
d) Toplu veya topsuz rakip oyuncu kurallara aykırı olarak engellenemez, perdelenemez veya tehlikeye sokulamaz,

8:3       8:2 kuralının ihlali durumunda, hareket temel olarak topa değil de yalnızca rakibe karşı ise arttırmalı olarak cezalandırılır. Arttırmalı ceza, topu kazanma amaçlı kural ihlallerinin ötesinde bir kural ihlalinin değerlendirilmesinde, yalnızca serbest atış veya 7m atışının yeterli olmadığı anlamına gelir.

Arttırmalı ceza kapsamındaki her ihlal, uyarıyla başlayan (16:1b) ve arttırmalı olarak devam eden (16:3b ve 16:6g) bir şahsi cezayı gerektirir.

Farklı ihlaller için verilen uyarı ve zaman cezaları, arttırmalı cezaların uygulanmasında dikkate alınır.

8:4       Spor ahlakıyla uyuşmayan fiziksel davranışlar ve sözlü ifadeler sportmenlik dışı davranış olarak değerlendirilir. Bu durum oyun alanı içinde ve dışındaki oyuncu veya idarecileri bağlar (Açıkl. No: 5). Sportmenlik dışı davranışlar da arttırmalı cezayı gerektirir (16:1d, 16:3c - d ve 16:6b,g,h).

8:5       Bir oyuncu yaptığı davranışla rakibinin sağlığını tehlikeye sokarsa diskalifiye edilmelidir (16:6c).

Özellikle:

a) Atış kullanan veya pas veren bir oyuncunun atış koluna yandan veya arkadan vurmak veya çekmek,
b) Rakibin başına veya boynuna gelen darbeyle sonuçlanan her türlü hareket,
c) Çelme takmak ta dahil rakibin vücuduna ayakla, dizle veya bir başka şekilde kasıtlı vurmak,
d) Koşan veya sıçrayan rakibi itmek veya vücut kontrolünü kaybetmesine sebep olacak şekilde müdahale etmek; bu durum rakibin hızlı hücumunu engellemek için kale sahasını terk eden kaleciyi de kapsar,
e) Serbest atışın direk kale atışı olarak kullanıldığı durumlarda topu hareketsiz duran savunma oyuncusunun kafasına atmak; benzer olarak 7 m atışı sırasında topu hareketsiz duran kalecinin kafasına atmak.

8:6       Oyun alanı içinde veya dışında olsun sporcu veya idareciler tarafından yapılan ağır sportmenlik dışı davranışlar (Açıkl. No:6) diskalifiye ile cezalandırılır (16:6d).

8:7       Oyun süresince fiili saldırıda bulunan oyuncu ihraç edilmelidir (16:9-11). Bu durum oyun süresi dışında olursa diskalifiyeyi gerektirir (16:6e, 16:13b,d). Fiili saldırıda bulunan takım yöneticisi diskalifiye edilir (16:6f).

Yorum:
Bu kurala göre fiili saldırı; oyuncu, hakem, masa hakemi, takım yöneticisi, gözlemci, seyirci, vs. gibi bir başka kişinin vücuduna karşı güç kullanarak ve kasıtlı olarak saldırmak şeklinde tanımlanır. Bir başka deyişle, fiili saldırı refleks hareket veya dikkatsiz ve hızlı hareketlerin sonucunda oluşan durum kadar basit değildir. Birisine tükürmek özellikle fiili saldırı olarak değerlendirilir.

8:8       Kural 8:2 - 7 arasında sıralanan ihlaller, oyunda sebep oldukları duraklama nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak belirgin bir gol fırsatını yok ederlerse, 7-m atışı kararı verilir (14:1).

Diğer durumlarda karşı takım lehine serbest atış kararı verilir (13:1a-b, 13:2 ve 13:3).

 

 

Kural    09   Gol


9:1          Bir atışın gol olabilmesi için, atışı yapan oyuncu veya takım arkadaşlarının atış öncesi veya atış sırasında kural ihlali yapmamaları ve topun tümüyle kale çizgisini geçmiş olması gerekir (Şekil 4). Kale hakemi iki kısa düdük ve 12 nolu hakem el işareti ile golü onaylar.

Savunma oyuncusunun kural dışı davranışına rağmen top kaleye girerse gol verilmelidir.

Top kale çizgisini tamamen geçmeden saha veya saat hakemi oyunu durdurursa gol kararı verilmez.

Kaleci atışı hariç (12:2 2. Parag.), bir oyuncu tarafından kendi kalesine atılan top kaleye girerse gol verilir.

Yorum:
Kaleye gitmekte olan top, oyun alanında olmaması gereken seyirci vs. gibi kişi veya herhangi bir şey tarafından  engellenirse ve hakem gol olacağından eminse, gol kararı verilmelidir.

9:2       Verilen gol kararı başlama atışı yapıldıktan sonra iptal edilemez.

Gol kararından hemen sonra devrenin veya müsabakanın bittiğine ilişkin sinyal verilirse, hakemler başlama atışı yapılmadan gol konusuna açıklık getirmelidir.

Yorum:
Hakemler tarafından verilen gol, skorborda hemen yazılmalıdır.

9:3       Daha fazla gol atan takım kazanır. Her iki takımın gol sayıları eşitse veya maç sonuna kadar gol atılmamışsa, müsabaka berabere bitmiş sayılır.



Kural   10  Başlama Atışı

10:1      Başlama atışı, müsabakanın başlangıcında kura atışını kazanarak topu seçen takım tarafından kullanılır. Diğer takım sahayı seçer. Kura atışını kazanan takım sahayı seçerse, başlama atışını diğer takım kullanır.

Takımlar müsabakanın ikinci yarısında saha değiştirirler. İkinci yarının başındaki başlama atışı, müsabakanın başlangıcında başlama atışını kullanmayan takım tarafından kullanılır.

Uzatma bölümleri için kura atışı yeniden yapılır ve 10:1 kuralı uzatma bölümleri için de geçerlidir.

10:2      Her golden sonra oyun, golü yiyen takımın kullanacağı başlama atışı ile devam eder (9:2 2. Parag.).

10:3      Başlama atışı, hakemin düdük işaretinden sonra üç saniye içerisinde (13:1a), sahanın ortasından ve her iki yana doğru 1,5 metrelik tolerans aralığından her yönde kullanılabilir. Atışı kullanacak oyuncunun bir ayağı top elinden çıkıncaya kadar orta çizgiye basılı olmalıdır (13:1a, Açıkl. No: 7).

Başlama atışını kullanacak takımın oyuncuları hakemin düdük işaretinden önce orta çizgiyi geçemezler (15:1,  2. ve 3. Parag.).

10:4      Uzatma devreleri dahil her devrenin başında başlama atışının kullanılabilmesi için oyuncular kendi oyun alanlarında bulunmalıdırlar.

Bununla beraber, gol sonrasında başlama atışı kullanılırken rakip takımın oyuncuları sahanın her iki yarısında da olabilirler.

Her iki durumda da rakip oyuncular atışı kullanacak oyuncudan en az 3 m uzaklıkta olmalıdır (15:7).






Kural   11  Kenar Atışı

11:1      Kenar atışı topun kenar çizgileri tamamen aştığı veya kendi dış kale çizgisini aşmadan önce en son savunma oyuncuları tarafından temas edildiğinde verilir.

11:2      Kenar atışı, hakemin düdük işareti olmadan (15:3b), topun kenar çizgisini aşmasına neden olan takımın rakibi tarafından kullanılır.

11:3      Kenar atışı topun kenar çizgisini aştığı yerden veya dış kale çizgisini aşmışsa, aştığı taraftaki köşeden kullanılır.

11:4      Top atışı uygulayan oyuncunun elinden çıkıncaya kadar bir ayağı kenar çizgiye basılı olmalıdır. Atışı uygulayacak oyuncu topu yere koyup tekrar alamaz, süremez ve atış sonrası tekrar dokunamaz (13:1a).

11:5      Kenar atışı uygulanırken rakip oyuncular atışı uygulayacak oyuncudan en az 3 m uzaklıkta olmalıdır.

Ancak, kenar atışının kullanılacağı yerle kale sahası çizgisi arasındaki mesafe 3 m den az ise savunma oyuncuları kale sahası çizgisinin hemen önünde durabilirler.


Kural   12  Kaleci Atışı

12:1      Kaleci atışı, top kaleci tarafından kale sahasında kontrol edildiğinde (6:5) veya dış kale çizgisi dışına çıkmadan önce en son hücum oyuncuları veya kaleci tarafından oynandığında verilir.

Yukarıdaki pozisyonların her ikisinde de top oyun dışı kabul edilir ve kaleci atışına karar verildikten sonra, atış kullanılıncaya kadar, atışı kullanacak takımın oyuncularından herhangi biri hata yaparsa 13:3 uygulanır.

12:2      Kaleci atışı hakemin düdük işareti olmadan (15:3b), kale sahasından oyun alanı yönünde kullanılır.

Kalecinin attığı top kale sahası çizgisini geçince, kaleci atışı kullanılmış sayılır.

Rakip takımın oyuncuları kale sahası çizgisinin hemen önünde durabilirler ancak top kale sahası çizgisini geçmeden topa dokunamazlar.

12:3      Kaleci atışı kullanıldıktan sonra top bir başka oyuncuya dokunmadan, kaleci topa tekrar dokunamaz (5:7, 13:1a).


Kural   13  Serbest Atış

Serbest Atış Kararı

13:1      Prensip olarak hakemler aşağıdaki durumlarda oyunu durdurur ve karşı takım lehine serbest atışla tekrar başlatır:

a) Topa sahip olan takımın topu kaybetmesine neden olacak bir kural ihlali yaptığında (4:2 - 3, 4:5 - 6, 5:6 - 11, 6:2a - b, 6:4, 7:2 - 4, 7:7 - 8, 7:10, 8:8, 10:3, 11:4, 12:3, 13:7 - 8, 14:4 - 7 ve 15:2 - 5).

b) Savunma takımının kural ihlali yaparak topa sahip olan takımın top kaybetmesine neden olduğunda (4:2 - 3, 4:5 - 6, 5:5, 6:2b, 6:4, 6:7b, 7:8, 8:8).

13:2      Hakemler, oyunu bir serbest atış kararı ile gereğinden önce durdurmaktan kaçınarak, oyunda devamlılığı sağlamaları gerekir.

Hücum eden takımın kural ihlalinden hemen sonra savunma takımı topa sahip olmuşsa (13:1a), hakemlerin serbest atış kararı vermemeleri gerekir.

Hakemler, aynı biçimde, savunma takımının yaptığı hataya bağlı olarak, hücum takımının topu kaybettiğine veya hücuma devam edemeyecek duruma geldiğine kanaat getirinceye kadar (13:1b), oyuna müdahale etmemelidirler.

Bireysel cezayı gerektiren kural ihlalleri varsa ve oyunun durdurulması rakip için dezavantaj teşkil etmiyorsa, hakemler oyunu hemen durdurabilirler. Diğer durumlarda bireysel cezanın, pozisyonun sonuna kadar geciktirilmesi gerekir.

4:2 - 3 veya 4:5 - 6 kurallarındaki durumlar saat hakemi tarafından sinyalle anında bildirilmesi gerektiğinden, bu kuralların ihlali durumunda 13:2  uygulanmaz ve oyun hemen durdurulmalıdır (Açıkl. : 9 2. Parag.).

13:3      13:1a – b kurallarının ihlali topun oyun dışında olduğu durumlarda olursa oyun, durdurulmasına sebep olan duruma uygun atışla yeniden başlar.

13:4      13:1a – b kurallarındaki durumlara ek olarak, kural ihlali olmaksızın oyunun kesintiye uğradığı durumlarda, oyunun tekrar başlatılması için serbest atış kullanılır:

a) Oyun kesintiye uğradığı zaman bir takım topa sahipse topun o takımda kalması gerekir,
b) Top hiçbir takımın kontrolünde değilse, tekrar en son oynayan takıma verilmesi gerekir,
c) Topun tavana veya sabit bir cisme çarpması sonucu oyun kesilmişse, topun en son topla oynamayan takıma verilmesi gerekir,

13:2 kuralında belirtilen avantaj durumu 13:4 te sıralanan durumlarda uygulanmaz.


13:5      Topa sahip olan takım aleyhine verilmiş serbest atış varsa, hakem düdük çaldığında topa sahip olan oyuncu topu hemen bulunduğu yere bırakmalıdır (16:3e).

Serbest Atışın Uygulanışı


13:6      Serbest atış normal hallerde hakemin düdük işareti olmadan (ancak, bkz. 15:3b) ve prensip olarak da ihlalin olduğu yerden uygulanır.

Aşağıdakiler Bu Prensibin Dışındadır:

13:4a – b kurallarında açıklanan durumlardaki serbest atışlar, prensip olarak oyun kesildiğinde topun bulunduğu yerden ve hakemin düdük işareti ile kullanılır. 13:4c deki serbest atış ise topun tavana veya sabit bir cisme çarptığı yerin sahadaki iz düşümünden ve hakemin düdük işareti ile kullanılır.

Savunma takımının oyuncu veya yöneticisinin yapmış olduğu ihlalden ötürü müsabaka gözlemci veya hakem tarafından durdurulmuşsa ve bu durum sözlü uyarı veya disiplin cezasını gerektiriyorsa ve de oyun durdurulduğunda topun bulunduğu yer hatanın yapıldığı yerden daha avantajlı ise, serbest atış oyun durdurulduğunda topun bulunduğu yerden kullanılır.

4:2 – 3 veya 4:5 – 6 da belirtilen hatalı oyuncu değişimi veya fazladan oyuncunun oyun alanına girmesi gibi nedenlerden ötürü oyun saat hakemi tarafından durdurulmuşsa önceki paragrafta belirtilen istisna burada da uygulanır.

7:10 da belirtilen pasif oyun nedeniyle oyun durdurulmuşsa, serbest atış oyun durdurulduğunda topun bulunduğu yerden uygulanmalıdır.

Önceki paragraflarda belirtilen prensipler göz önünde bulundurulmaksızın serbest atış kale sahası içerisinden ve rakip takımın serbest atış koridorundan kullanılamaz. Böyle bir durum olduğunda atış yerinin, pozisyonun olduğu yere en yakın ve bu sınırlı alanların dışına alınması gerekir.

Yorum:
Ancak, kullanılacak serbest atışın yeri savunma takımının serbest atış çizgisinden uzaklaştıkça, serbest atışı asıl yerine yakın bir noktadan kullandırtma toleransı artmalı. Bu tolerans, serbest atışı kullanacak takımın kendi serbest atış koridorunda azami mesafe olan 3m’ye kadar çıkar.

13:5 ihlal edilmişse ve bu ihlal gereği 16:3e ile cezalandırma varsa, serbest atışın kullanılmasına ilişkin yukarıda belirtilen tolerans uygulanmaz ve bu gibi durumlarda serbest atışın tam yerinden kullanılması gerekir.

13:7      Serbest atış kazanan takımın oyuncusu top elinde ve atış için doğru pozisyonda ise, topu yere bırakıp tekrar alamaz veya yere vurup tekrar tutamaz (13:1a).

13:8      Serbest atış uygulanırken top atışı kullanacak oyuncunun elinden çıkmadan önce hücum eden takımın oyuncuları rakip takımın serbest atış çizgisine basamaz ve bu çizgiyi geçemezler (15:1).

Serbest atış süresince hücum eden takımın oyuncularından, serbest atış koridorunda bulunan ve bundan dolayı oyuna etki eden oyuncular varsa, hakemler bu oyuncuları doğru konuma getirmelidirler (15:1). Bu durumda serbest atış hakemin düdük işaretinden sonra kullanılmalıdır (15:3b).

Serbest atışın hakemin düdük işareti ile yapılmasını gerektiren durumlarda hücum eden takımın oyuncuları, top atışı kullanacak oyuncunun elinden çıkmadan önce rakibin serbest atış koridorunu ihlal ederse savunma takımı lehine serbest atış verilmelidir (13:1a).

13:9      Serbest atış uygulanırken rakip takımın oyuncuları atışı kullanacak oyuncudan en az 3 m uzaklıkta olmalıdır. Serbest atış, savunma takımının serbest atış çizgisinden kullanılıyorsa, savunma oyuncularının kendi kale sahası çizgisinin hemen dışında durmaları gerekir.


Kural   14  7  Metre Atışı

7 Metre Kararı

14:1      Aşağıdaki durumlarda 7 m verilir:

a) Sahanın neresinde olursa olsun, rakip takımın yönetici veya oyuncuları tarafından belirgin bir gol fırsatı engellendiğinde,
b) Belirgin bir gol fırsatı olduğunda gereksiz düdük veya sinyal varsa,
c) 9:1 deki yorum hariç belirgin bir gol fırsatı, oynama hakkı olmayan birisi tarafından engellendiğinde,

“Belirgin bir gol fırsatının" tanımı için Açık. No: 8’e bakınız.

14:2      14:1a da olduğu gibi, bir ihlale rağmen hücum oyuncusu vücut ve top kontrolünü sağladıktan sonra, belirgin gol şansını kaybetse bile 7 m kararı verilmez.

Olası bir 7 m pozisyonunda hakemler, 7 m kararının gerçekten belirgin ve  gerekli bir karar olduğundan emin oluncaya kadar, pozisyona müdahale etmemeleri gerekir. Hücum oyuncusu savunma oyuncuları tarafından kural dışı olarak engellenmesine rağmen gol şansını devam ettiriyorsa, 7 m kararının verilmesi için belirgin bir neden yoktur. Buna karşılık, savunmanın kural ihlalinden ötürü, oyuncu gerçekten top veya vücut kontrolünü kaybederse ve belirgin gol fırsatı ortadan kalkarsa 7 m kararı verilir.

14:3      Hakemler 7 m kararı verdiklerinde mola almalıdırlar (2:2).

7 Metre Atışının Uygulanışı

14:4      7 m atışı saha hakeminin düdük işaretinden sonra 3 sn içinde kale yönünde kullanılır (13:1a).

14:5      7 m atışı sırasında top, atışı kullanan oyuncunun elinden çıkmadan önce bu oyuncu 7 m çizgisine basamaz ve bu çizgiyi geçemez (13:1a).

14:6      7 m atışından sonra, top kaleci veya kale direklerine dokunmadıkça, atışı yapan oyuncu veya takım arkadaşları tarafından topla oynanamaz (13:1a).

14:7      7 m atışı kullanılırken, top atışı yapan oyuncunun elinden çıkıncaya kadar takım arkadaşları serbest atış çizgisinin dışında durmak zorundadır. Bu kuralın ihlali durumunda atışı kullanan takım aleyhine serbest atış kararı verilir (13:1a).

14:8      7 m kullanılırken top, atışı yapan oyuncunun elinden çıkıncaya kadar, rakip takım oyuncuları serbest atış çizgisinin dışında ve 7 m çizgisinden en az 3 m uzaklıkta durmalıdır. Bu kuralın ihlali durumunda atış golle sonuçlanmazsa 7 m atışı tekrarlanır.

14:9      7 m atışı kullanılırken top, atışı yapan oyuncunun elinden çıkmadan kaleci, 4 m sınır çizgisini geçerse ve gol olmazsa atış tekrarlanır (1:7, 5:12).

14:10    7 m atışını kullanacak oyuncu top elinde ve atışı kullanmak için doğru pozisyonda ise kalecinin değişmesine izin verilmez. Bu pozisyonda değişmeye teşebbüs etmek sportmenlik dışı davranış olarak cezalandırılır (8:4, 16:1d ve 16:3c).


Kural 15           Atışların Uygulanışı İle İlgili Genel Açıklamalar (Başlama Atışı, Kenar Atışı,
Kaleci Atışı, Serbest Atış ve 7 Metre Atışı)

15:1      Atış kullanılmadan önce top, atışı kullanacak oyuncunun elinde olmalıdır.

Bütün oyuncular atış için uygun pozisyonda olmalıdır. 10:3’ün 2. Parag. hariç, top atışı kullanacak oyuncunun elinden çıkıncaya kadar oyuncular kendi pozisyonlarında kalmalıdırlar.

Atış öncesindeki yanlış pozisyonlar düzeltilmelidir (13:8 2. Parag. ve 15:7).

15:2      Kaleci atışı hariç, atış kullanılırken, atışı kullanacak oyuncunun bir ayağı sabit ve zeminle temas halinde olmalıdır (13:1a). Diğer ayak kaldırılabilir ve tekrar yere konulabilir.

15:3      Hakemler aşağıdaki durumlarda oyunu yeniden başlatmak için düdük çalmalıdır:

a) Başlama (10:3) veya 7 m (14:4) atışları kullanılırken,
b) Kenar atışı, kaleci atışı veya serbest atışlarda ise aşağıdaki durumlarda:

·         Mola sonrası oyunu yeniden başlatmak için,
·         13:4’de belirtilen serbest atışla oyunu yeniden başlatmak için,
·         Atışların uygulanması sırasındaki gecikmelerde,
·         Oyuncuların hatalı pozisyonları düzeltildikten sonra,
·         Sözlü uyarı veya uyarıdan sonra,

Düdük işaretinden sonra atış, 3 sn içerisinde kullanılmalıdır (13:1a).

15:4      Top atışı kullanacak oyuncunun elinden çıktığı anda, atış kullanılmış sayılır (12:2).

Atış kullanılırken, atışı kullanacak oyuncunun takım arkadaşları topa dokunamaz ve top elden ele aktarılamaz(13:1a).

15:5      Atış kullanıldıktan sonra top, bir başka oyuncu veya kale direklerine dokunmadıkça, atışı kullanan oyuncu topa tekrar dokunamaz (13:1a).

15:6      Kendi kalesine atılamayacağı için kaleci atışı hariç (12: 2), bütün atışlar golle sonuçlanabilir.

15:7      Hücum eden takım için dezavantaj yaratmıyorsa; başlama atışı, kenar atışı ve serbest atışın hemen kullanılması sırasında savunma oyuncularının hatalı pozisyonları hakemler tarafından düzeltilmemelidir. Dezavantaj söz konusu ise düzeltilmelidir (15:3b).

Savunma oyuncularının hatalı pozisyonlarına rağmen hakemler, atışın kullanılması için düdük çalarsa, bu oyuncular pozisyona müdahale etme hakkına sahip olurlar.

Rakip oyuncu; atışı kullanacak oyuncunun çok yakınında durarak veya kural dışı başka bir davranışta bulunarak atışın kullanılmasını engeller veya etki ederek geciktirirse uyarılır. Bu davranışın tekrarında zaman cezası verilir (16:1c ve 16:3f).

Kural   16    Cezalar


İhtar

16:1      Aşağıdaki durumlarda ihtar verilebilir:

a) 8:3 gereği “Arttırmalı Ceza” kapsamına girmeyen, 5:5 ve 8: 2 kurallarında belirtilen rakibe karşı yapılan faul ve benzeri ihlallerde,

Aşağıdaki durumlarda ihtar verilmelidir:

b) Arttırmalı olarak cezalandırılan faullerde (8:3),
c) Atışların uygulanışı sırasında rakip tarafından yapılan ihlallerde (15:7),
d) Sporcu veya takım yöneticisinin sportmenlik dışı davranışlarında (8:4),

Yorum:
Bir oyuncuya birden fazla, bir takıma ise üçten fazla ihtar verilemez.

Zaman cezası almış bir oyuncuya daha sonra ihtar verilemez.

Takım yöneticilerine birden fazla ihtar verilemez.

16:2      İhtar hatalı oyuncuya veya yöneticiye ve masa hakemlerine sarı kart yukarıya kaldırılarak gösterilmelidir (Hakem El İşareti No:13; Sarı Kart yaklaşık 9 x 12 cm ölçülerinde olmalıdır).




Zaman Cezası


16:3      Aşağıdaki durumlarda zaman cezası verilmelidir:

a) Oyun alanına hatalı giriş veya hatalı oyuncu değişiminde (4:5 – 6),
b) Arttırmalı olarak cezalandırılan faullerin tekrarında (8:3),
c) Oyun alanı içinde veya dışında, oyuncunun sportmenlik dışı davranışlarının tekrarında (8:4),
d) 16:1d gereği yöneticilerden herhangi biri ihtar aldıktan sonra aynı takımın yöneticilerinden birinin sportmenlik dışı davranışları tekrarlamasında (8:4),
e) Topa sahip olan takım aleyhine verilen serbest atış kararından sonra, topa sahip olan oyuncunun topu atması veya yere bırakmaması durumunda (13:5),
f) Rakip tarafından uygulanan atışlar sırasında yapılan ihlallerin tekrarında (15:7),
g) Oyun süresince bir oyuncunun veya takım yöneticisinin diskalifiyesine bağlı olarak (16:8 2. Parag.),
h) Bir oyuncuya zaman cezası verildikten  hemen sonra ve oyun tekrar başlamadan aynı oyuncu tarafından yapılan sportmenlik dışı davranışlarda (16:12),

Yorum:
Faullerin tekrarında veya sportmenlik dışı davranışlar nedeniyle genellikle zaman cezası verilmesi gerektiği b, c ve d maddelerinde belirtilmesine rağmen, oyuncu önceden ihtar almamış ve takımının üç ihtar hakkı dolmamış olsa bile yapılan bazı ihlallerde hakemler hemen zaman cezası verme hakkına sahiptirler. Benzer olarak, önceden ihtar almamış olsalar bile, takım yöneticilerine de zaman cezası verilebilir.

16:3b gereği, takım yöneticisine zaman cezası verildiğinde takım yöneticisi yedek bankında kalarak görevine devam eder, ancak takımı 2 dk süresince bir oyuncu eksik oynar.

16:4      Hakem mola aldıktan sonra, zaman cezasını  oyuncu ve masa hakemlerine Hakem El İşareti No:14 ile  açıkça bildirmelidir.

16:5      Zaman cezası daima iki dakikalık oyun süresi içindir ve aynı oyuncuya verilecek üçüncü zaman cezası diskalifiyeyi gerektirir (16:6g).

Zaman cezası alan bir oyuncunun, ceza süresi dolmadan oyuna katılmasına ve sahada yerinin bir başka oyuncuyla doldurulmasına izin verilmez.

Zaman cezası süresi, oyunu yeniden başlatan düdükle başlar.

Zaman cezası oyunun birinci devresinde dolmamışsa ikinci devrede de devam eder. Aynı durum normal oyun süresinden uzatma bölümüne geçişte ve uzatma bölümü süresince de geçerlidir.

Diskalifiye


16:6      Aşağıdaki durumlarda diskalifiye verilmelidir:

a) Oynama hakkı olmayan oyuncu oyun alanına girerse (4:3),
b) Takım yöneticilerinden herhangi biri zaman cezası aldıktan sonra (16:3d) sportmenlik dışı davranışta bulunursa (8:4),
c) Rakibin sağlığını tehlikeye sokan faullerde (8:5),
d) Oyun alanı içinde veya dışında bir oyuncu veya takım yöneticisinin ağır sportmenlik dışı davranışlarında (8:6),
e) Müsabaka öncesi veya devre arası gibi oyun süresi dışında kalan zamanlarda oyuncunun saldırıda bulunması durumunda (8:7, 16:13b,d),
f) Takım yöneticisinin saldırısında (8:7),
g) Aynı oyuncuya üçüncü kez verilen zaman cezasında (16:5),
h) Takım yöneticisi veya sporcuların sportmenlik dışı davranışlarının devre arasındaki tekrarında (16:13d),

16:7      Hakem mola aldıktan sonra, diskalifiye kararını (Hakem El İşareti No:13) oyuncu veya yöneticiye ve masa hakemlerine kırmızı kartı kaldırarak açıkça göstermelidir;  kırmızı kart yaklaşık 9 x 12 cm ölçülerinde olmalıdır.

16:8      Sporcu veya yöneticinin diskalifiyesi daima oyunun kalan süresi için geçerlidir. Diskalifiye edilen sporcu veya yönetici oyun alanını ve yedek bankını hemen terk etmelidir. Bu sporcu veya yöneticinin takımıyla herhangi bir şekilde iletişim kurmasına izin verilmez.

Oyun alanında olsun veya olmasın, oyun süresince sporcu veya yöneticinin diskalifiyesi, takımı için 2 dk. zaman cezasını gerektirir. Bu durum takımın oyun alanındaki oyuncu sayısının bir oyuncu eksileceği anlamındadır (16:3g). Oyuncunun 16:12 ye göre diskalifiyesi, oyun alanındaki oyuncu sayısının 4 dk süre için eksilmesini gerektirir.

16:13b hariç diskalifiye, bir takımın mevcut oyuncu veya yönetici sayısını eksiltir. Ancak, iki dakikalık süre dolduktan sonra, takım oyun alanındaki oyuncu sayısını tekrar tamamlayabilir.

Prensip olarak diskalifiye sadece, verildiği müsabakanın kalan süresi için geçerlidir. Diskalifiye hakemlerin gözlemledikleri olguların sonucu olarak dikkate alınır. Bir yönetici veya oyuncunun diskalifiyesi müsabaka sonrası yaptırımları gerektirmez. Ancak Açıkl. No: 6 a veya d maddelerine giren ağır sportmenlik dışı davranışlar (16:6d) veya (16:6e - f) deki saldırılar müsabaka raporunda belirtilmelidir (17:11).

İhraç


16:9      Aşağıdaki durumlarda ihraç verilmelidir:

Oyuncunun oyun süresince (16:13 1. Parag. ve 2:6), 8:7’de tanımlanan saldırıları oyun alanı içinde veya dışında yaptığında ,

16:10    Hakem mola aldıktan sonra, ihraç kararını oyuncuya ve masa hakemlerine Hakem El İşareti No:15 ile açıkça göstermelidir.

16:11    İhraç, oyunun kalan bölümü için geçerlidir ve takım bu süreyi bir oyuncusu eksik tamamlamalıdır.

İhraç edilen oyuncu oyun alanını ve yedek bankını hemen terk etmelidir ve bu oyuncunun yerine başka oyuncu sokulamaz. Bu oyuncunun takımıyla herhangi bir şekilde iletişim kurmasına izin verilmez.

İhraç kararı hakemler tarafından müsabaka raporuna yazılarak yetkililere bildirilmelidir (17:11).

Aynı Anda Birden Fazla Hata

16:12    Oyun yeniden başlatılmadan önce sporcu veya yönetici art arda veya aynı anda birden fazla hata yaparsa ve bu hatalar farklı cezaları gerektirirse, prensip olarak sadece en ağır ceza verilmelidir. Bu durum, hatalardan biri saldırı olduğunda her zaman geçerlidir.

Ancak,  aşağıdaki durumların tümünde takım 4 dakika eksik oynamalıdır:

a) Zaman cezası alan bir oyuncuya, oyun yeniden başlamadan önce sportmenlik dışı davranışından ötürü ikinci zaman cezası verilirse (16:3h); ikinci zaman cezası oyuncunun üçüncü zaman cezası ise diskalifiye edilir,
b) Doğrudan veya üçüncü zaman cezasından ötürü diskalifiye edilen bir oyuncunun, oyun yeniden başlamadan önce yaptığı sportmenlik dışı davranışlarından ötürü takımının daha fazla cezalandırılması gerekiyorsa, takım 4 dk eksik oynar,
c) Zaman cezası alan bir oyuncunun, oyun yeniden başlamadan önce yaptığı ağır spor dışı davranışından ötürü diskalifiye edilirse (16:6d), her iki ceza birleştirilir ve takım 4 dk eksik oynar (16:8 2. Parag.),
d) Doğrudan veya üçüncü zaman cezasından ötürü diskalifiye edilen bir oyuncunun, oyun yeniden başlamadan önce ağır sportmenlik dışı davranışlarından ötürü takımının daha fazla cezalandırılması gerekiyorsa takım 4 dk eksik oynar,

Oyun Süresi Dışındaki İhlaller

16:13    16:1, 16:3, 16:6 ve 16:9 kurallarında tanımlanan durumlar genellikle oyun süresince verilmesi gereken cezaları kapsar. Burada belirtilen “Oyun Süresi” uzatma bölümü ve molaları kapsar fakat devre aralarını kapsamaz (2:8).

Takım yöneticisi veya oyuncularından birinin, müsabakanın oynanacağı yerde ancak oyun süresi dışında, sportmenlik dışı davranışta, ağır sportmenlik dışı davranışta veya saldırıda bulunursa aşağıdaki gibi cezalandırılmalıdır:

Müsabaka Öncesi

a) Sportmenlik dışı davranışta ihtar verilir (16:1d).
b) Ağır sportmenlik dışı davranış veya saldırı durumunda diskalifiye edilir (16:6d - f) ancak takım müsabakaya 12 oyuncu ve 4 yönetici ile başlayabilir,

Devre Arasında

c) Sportmenlik dışı davranışta ihtar verilir (16:1d),
d) Sportmenlik dışı davranışların tekrarında ve ağır sportmenlik dışı davranışlarda veya saldırı durumunda diskalifiye verilmelidir (16:6b,d – f,h), oyun süresince  verilmesi gereken ve 16:3c - d  belirtilen cezalar burada verilmez.

Devre arasında verilen diskalifiye, takımın ikinci devreye eksik saha oyuncusu ile başlamasını gerektirmez .


Müsabaka Sonrası

e) Rapor yazılır.


Kural   17         Hakemler

17:1      Her müsabaka eşit yetkilere sahip iki hakem tarafından yönetilir. Yazı ve saat hakemleri bunlara yardımcı olurlar.

17:2      Hakemler müsabakanın oynanacağı yere geldikleri andan terk ettikleri ana kadar, oyuncuların davranışlarını denetlerler.

17:3      Hakemler müsabakayı başlatmadan önce oyun alanının, kalelerin ve topların kontrolünden sorumludur ve hangi topların kullanılacağına karar verirler (Kural 1 ve 3:1).

Ayrıca hakemler; her iki takımın formalarının uygunluğunu, takım listelerini ve oyuncuların malzemelerini kontrol ederler. Değişme alanındaki oyuncu ve yöneticilerin sayıca uygunluğunu denetlerler ve takım sorumlusunun kim olduğunu belirlerler. Hatalar düzeltilmelidir (4:1-2, 4:7-9).

17:4      Kura atışını hakemlerden biri, diğer hakem ve her iki takım kaptanının önünde yapar (10:1).

17:5      Müsabakanın başında hakemlerden biri “Saha Hakemi” olarak yerini başlama atışını kullanacak takımın arkasında alır.

Saha hakeminin başlama atışı düdüğüyle müsabaka başlar (10:3).

Diğer takım topa sahip olduğu zaman saha hakemi, savunma yapan takımın kale çizgisi dışında yerini alır.

Diğer hakem, müsabakanın başında savunma yapan takımın kale çizgisi dışında “Kale Hakemi” olarak başlar. Savunma takımı topa sahip olduğunda bu hakem saha hakemi olur.

Hakemler müsabaka süresince zaman zaman pozisyon değiştirmelidirler.

17:6      Prensip olarak tüm müsabaka aynı hakemler tarafından yönetilmelidir.

Hakemlerin görevi, müsabakanın kurallara uygun olarak oynanmasını sağlamaktır ve hatalı davranışları cezalandırmalıdırlar (ancak, Kural 13:2, 14:2’ye bkz).

Herhangi bir nedenle hakemlerden biri müsabakaya devam edemeyecek durumda kalırsa, diğer hakem müsabakaya yalnız devam eder. (IHF ve Kıta Federasyonlarınca düzenlenen müsabakalar için bu duruma yönelik kurallar düzenlemiştir).

17:7      Kural ihlallerinde iki hakemde aynı takımın cezalandırılması, ancak farklı cezaların verilmesi düşüncesinde iseler, ağır olan ceza verilmelidir.

17:8      Kural ihlali olduğunda veya top oyun alanı dışına çıktığında, iki hakemde hangi takımın topa sahip olacağı konusunda farklı düşüncede iseler, aralarında yapacakları görüşme sonrası verecekleri karar uygulanır. Ortak bir karara varılamazsa, saha hakeminin kararı uygulanır.

Mola zorunludur. Hakemler arasındaki görüşmeden sonra belirgin hakem el işareti verilir ve oyun düdükle yeniden başlar (2:8f, 15:3b).

17:9      Her iki hakem de; gollerin, uyarıların, zaman cezalarının, diskalifiyelerin  ve ihraç cezalarının kaydını tutmakla sorumludur.

17:10    Her iki hakem de oyun süresinin kontrolünden sorumludur. Oyun süresi konusunda anlaşmazlık olursa, hakemlerin alacağı ortak karar geçerlidir (2:3).

17:11    Hakemler müsabakadan sonra müsabaka cetvelinin doğru doldurulduğunu kontrolden sorumludur.

16:8 4. paragrafında belirtilen diskalifiyeler ve (16:11) de belirtilen ihraçlar müsabaka raporuna yazılmalıdır.

17:12    Hakemlerin gözlemlerine dayanarak verdikleri kararlar ve vardıkları yargılar kati kararlardır.

Kural dışı kararlara itiraz edilebilir.

Oyun süresince sadece takım sorumluları hakemlerle görüşme hakkına sahiptir.

17:13    Hakemler müsabakayı durdurma veya tatil etme yetkisine sahiptirler.

Müsabaka tatil edilmeden önce devamı için her türlü çaba gösterilmelidir.

17:14    Siyah kıyafet öncelikle hakemler içindir.




Kural 18           Saat ve Yazı Hakemleri

18:1      Prensip olarak saat hakemi; oyun süresini, molaları ve zaman cezası alan oyuncuların ceza sürelerini takip etmekten sorumludur.

Benzer olarak yazı hakemi; müsabaka cetvelinin doldurulması, goller, müsabaka başladıktan sonra gelen oyuncuların oyuna katılmasından ve listede olmayan oyuncuların kontrolünden sorumludur.

Yedek bankındaki yönetici ve oyuncuların sayıları, oyuncuların oyun alanına giriş ve çıkışlarının kontrolü gibi durumlar masa hakemlerinin ortak sorumluluğundadır.

Gerektiğinde müsabakanın durdurulması talebini genel olarak saat hakeminin yapması gerekir.

Yukarıda belirtilen sorumluluklarla ilgili olarak masa hakemlerinin müdahalesi için gereken açıklamalar Açıkl. No: 9 da verilmektedir.

18:2      Skorbord yoksa, saat hakemi özellikle duraklamalarda, ne kadar sürenin oynandığını veya kaldığını her iki takımın yöneticilerine bildirmek zorundadır.

Otomatik bitiş sinyali veren skorbord yoksa, saat hakemi devre ve müsabakanın bitiş sinyalini vermekten sorumludur (2:3).

IHF müsabakalarında her takım için en az üç oyuncunun zaman cezalarını gösteren skorbord yoksa, saat hakemi zaman cezası almış her oyuncu için forma numarasını ve zaman cezasının bitişinin yazılı olduğu bir kartı masanın üzerinde göstermelidir.




























Standart IHF Hakem El İşaretleri

Hakemler serbest veya kenar atışı kararı verdiklerinde, 7 veya 9 nolu hakem el işaretleri ile, atış yönünü hemen göstermelidirler.

Yönün gösterilmesinden sonra, bireysel cezalandırma varsa, 13 - 15 nolu hakem el işaretleri gösterilerek verilmelidir.

Serbest atış veya 7 m kararının nedeninin açıklanması yararlı olacaksa, 1 - 6 ve 11 nolu hakem el işaretleri bilgi vermek amacı ile kullanılabilir. Önceden pasif oyun işareti (18) verilmemişse, serbest atış olduğunda 11 nolu hakem el işaretinin her zaman verilmesi gerekir.

12, 16 ve 17 nolu hakem el işaretlerini gerektiren durumlarda bu işaretlerin gösterilmesi zorunludur.

8, 10 ve 18 nolu hakem el işaretleri hakemler tarafından gerekli görülürse gösterilir.




Hakem El İşaretleri

01) Kale Sahası İhlali,
02) Top Sürme Hatası,
03) Adım veya 3 sn Zaman Hatası,
04) Sarılma, Tutma veya İtme,
05) Vurma,
06) Hücum Faul,
07) Kenar Atışı Yönü,
08) Kaleci Atışı,
09) Serbest Atış Yönü,
10) 3 m Mesafeyi Koruma,
11) Pasif Oyun,
12) Gol,
13) Uyarı (Sarı Kart) ve Diskalifiye (Kırmızı Kart),
14) Zaman Cezası (2 dk.),
15) İhraç,
16) Mola,
17) Mola Süresince Oyuna Katılma Hakkı Olan İki Kişinin Oyun Alanına Giriş İzni,
18) Pasif Oyun Uyarı İşareti,





Oyun Kuralları İle İlgili Açıklamalar

            İçindekiler
                                                                                                                                                         Sayfa
            01        Bitiş Düdüğünden Sonra Serbest Atış Kullanımı (2:4 - 6)                                                           
            02        Mola (2:8)                                                                                                                  
            03        Takım Mola (2:10)                                                                                                                  
04        Pasif Oyun (7:10 - 11)                                                                                                
05        Spor Dışı Davranış (8:4, 16:1d)                                                                                  
06                 Ağır Spor Dışı Davranış (8:6, 16:6d)                                                                           
07                 Başlama Atışı (10:3)                                                                                                  
08                 Belirgin Gol Şansının Tanımı (14:1)                                                                             
09                 Saat Hakeminin Oyunu Durdurması (18:1)                                                                               



































1.       Bitiş Düdüğünden Sonra Serbest Atışın Uygulanması (2:4 - 6)

Gerek rakip kaleye olan uzaklığın fazla olması gerekse müsabaka sonucunun belli olması gibi nedenlerden ötürü, serbest atışı kullanma hakkını oyun süresi bittikten sonra kazanan takım, çoğunlukla gol atma isteğinde değildir. Kuralların teknik olarak serbest atışın kullanılmasını gerektirmesine rağmen, hakemler uygun pozisyonda bulunan bir oyuncunun topu yere bırakması veya hakemlere vermesi durumunda, serbest atışın kullanıldığına karar vermeliler.

Takımın gol atma şansı çok az olsa bile gol atmak için belirgin bir çaba harcanıyorsa, hakemler bu şans ile zaman harcamak ve kargaşa yaratmak arasındaki dengeyi bulmaya çalışmalıdır. Böyle bir durumda hakemler, gecikmeden atışın kullanılmasını sağlamak amacıyla her iki takımın oyuncularını atış için uygun pozisyona getirmeleri gerekir. Atışı kullanacak takımın oyuncuları, topu sadece bir oyuncunun tutabileceği konusunda, uyarılmalıdır. Bu tür atışlar kullanılırken değişme amacıyla oyun alanından ayrılanlar olursa, değişikliğin oluşturabileceği riskleri kendileri üstlenmelidir. Çünkü, hakemlerin atış işareti için değişen oyuncuların doğru pozisyonu almalarını bekleme zorunluluğu yoktur.

Hakemler, her iki takımın cezalandırılması gereken ihlallerine de dikkat etmelidirler. Savunma oyuncularının tekrar eden ihlalleri 15:7, 16:1c, 16:3f ye göre cezalandırılmalıdır. Bundan başka, atış kullanacak oyuncunun atış anında hareket etmesi veya sıçraması (15:2), bir veya birden fazla oyuncunun hakemin düdük işaretinden sonra ve atış kullanılmadan önce serbest atış çizgisini geçmeleri (13:8 3. Parag.) gibi ihlaller, atışların kullanılması sırasında hücum oyuncuları tarafından oldukça sık yapılır. Kural dışı atılan hiçbir gole izin verilmemesi çok önemlidir.


2.       Mola (2:8)

2:8 de belirtilen ve molanın zorunlu olduğu durumlardan farklı olarak, diğer pozisyonlar için de hakemler kendi değerlendirmelerine göre mola kararı verebilirler. Mola kararı zorunlu olmamakla birlikte, normalde aşağıdaki pozisyonlarda da verilir:

a) Dış etkilerde, örneğin oyun alanının temizlenmesi,
b) Sporcu sakatlığında,
c) Atışların uygulanışı geciktirildiği veya oyuncunun topu uzağa atarak alma çabası göstermediği gibi belirgin şekilde zaman çalmaya yönelik hareketler olduğunda,
d) Top tavana veya oyun alanı üzerindeki sabit bir cisme (13:4c) değerek serbest atışın kullanılacağı yerin uzağına gitmesi gibi sıra dışı gecikmeler olduğunda,

Bu ve diğer pozisyonlarda mola gereksinimi olduğu zaman, hakemler mola kararı vermeden önce, oyunun durdurulmasının takımlardan biri için dezavantaj yaratıp yaratmayacağını göz önünde bulundurmaları gerekir. Örnek olarak, takımlardan biri açık farkla önde ise zeminin temizlenmesinde gerekli olan kısa süre için mola kararı gerekmez. Benzer olarak, mola kararı ile dezavantajlı duruma düşecek olan takımın herhangi bir nedenden ötürü zaman kaybına kendisi neden oluyorsa mola kararı verilmemelidir.

Bir başka önemli faktör de alınan molanın süresidir. Sakatlık nedeniyle oyun durdurulduğunda sürenin ne kadar olacağını tahmin etmenin güçlüğü nedeniyle mola alınması yararlı olabilir. Buna karşılık hakemler, topun oyun alanını terk etmesi nedeniyle mola almakta acele etmemeleri gerekir. Böyle durumlarda top hemen geri dönerek oynanmaya hazır hale gelebilir. Top oynamaya hazır değilse, hakemlerin mola kararı vermeden yedek topu hızlı bir şekilde oyuna sokmaları gerekir (3:4).




3.       Takım Mola (2:10)

Uzatma devreleri hariç normal oyun süresinde her takımın her devrede birer adet birer dakikalık takım mola alma hakkı vardır.

Takım mola isteğinde bulunan takımın yöneticisi saat hakeminin önündeki masaya yeşil mola kartını bırakmalıdır. Yeşil mola kartının 15 x 20 cm ölçülerinde olması ve her iki yüzünde büyük bir “T” harfinin bulunması önerilir.

Oyun oynanırken veya durduğunda, bir takım mola hakkını sadece topa sahip olduğu zaman kullanabilir. Saat hakemi düdük çalmadan önce takım topu kaybetmemişse takım mola hemen verilir. Aksi durumda mola kartı takıma geri verilmelidir.

Saat hakemi düdük çalarak oyunu durdurur ve mola işaretini (No:16) verdikten sonra gergin kolla mola talebinde bulunan takımı işaret eder. Gürültü ve kargaşaya bağlı olarak, gerektiğinde saat hakemi bu işlemleri yaparken ayağa kalkabilir. Mola kartı “Yeşil Kart” hakem masasının üzerine ve mola talebinde bulunan takımın bulunduğu tarafa konulur ve mola süresince orada kalır.

Hakemler molayı verir ve saat hakemi saati durdurur. Hakemler mola kararını onaylar ve saat hakemi takımın mola süresini takip etmek için ayrı bir saat çalıştırır. Yazı hakemi mola zamanını müsabaka cetvelinde molayı kullanan takımla ilgili bölüme yazar.
Mola süresince sporcu ve idareciler kendi değişme alanlarında, saha içinde veya dışında durabilirler. Hakemler oyun alanının ortasında dururlar ve bir tanesi görüşme amacı ile saat hakeminin yanına gidebilir.

Takım mola süresince yapılan ihlaller oyun süresince yapılan ihlallerle aynı sonuçları gerektirir. Bu ifadenin gereği olarak, sporcunun oyun alanında olup olmadığına bakılmaksızın, spor dışı davranışlarda 8:4 ve 16:3c ye göre zaman cezası verilebilir.

Elli saniye sonra saat hakemi düdükle veya otomatik sinyalle oyunun on saniye içinde başlayacağını belirtir.

Mola süresi dolduğunda, takımlar müsabakaya devam etmeye hazır olmak zorundadır. Müsabaka, takım mola alındığı pozisyonun gerektirdiği atışla veya top oyunda ise mola verildiğinde topun bulunduğu yerden kullanılacak serbest atışla yeniden başlar.

Hakemin düdük işareti ile saat hakemi saati çalıştırır.



4.       Pasif Oyun (7:10 – 11)

Genel Bilgiler:

Pasif oyun kuralı, oyunun çekiciliğini arttırmak ve oyundaki kasıtlı gecikmeleri ortadan kaldırma amacı taşır. Bu nedenle hakemlerin müsabakada ortaya çıkan pasif yöntemleri anlama ve değerlendirmeleri gerekir.

Pasif oynama yöntemleri bir takımın hücumunun her aşamasında ortaya çıkabilir; topun yerde bırakılması ve hücumun hazırlık veya sonuçlandırma aşamaları örnek olarak verilebilir.

Pasif oyun yöntemleri aşağıdaki durumlara bağlı olarak daha fazla kullanılabilir:

·         Müsabakanın sonuna doğru bir takım çok az farkla önde olduğunda,
·         Bir takımın zaman cezası almış oyuncusu olduğunda,
·         Rakip savunmanın üstün olduğu durumlarda,


Uyarı İşaretinin Gösterilmesi:


Özellikle aşağıdaki durumlarda uyarı işareti verilmesi gerekir:

1. Oyuncu değişikliğinin yavaş yapıldığı veya top yavaşça yere bırakıldığında,

Tipik Durumlar Aşağıdaki Gibidir:

·         Sahanın ortasında durarak oyuncu değişikliğinin tamamlanmasının beklenmesi,
·         Oyuncu durduğu yerde top sürdüğünde,
·         Rakip tarafından uygulanan herhangi bir baskı olmamasına rağmen topun rakip sahadan kendi yarı alanına oynanması durumunda,
·         Başlama atışı veya diğer atışların uygulanması geciktirildiğinde,

2. Oyun kurma aşamasında oyuncu değişikliğinin gecikmesine bağlı olarak,

Tipik Durumlar Aşağıdaki Gibidir:

·         Bütün oyuncular kendi hücum pozisyonlarını aldıktan sonra,
·         Takım paslaşarak oyun kurmaya başlıyor,
·         Ve ancak şimdi söz konusu takım oyuncu değişikliğine gidiyor,

Yorum: Hızlı hücuma çıkan bir takım rakip sahaya ulaştıktan sonra gol şansı ortadan kalktığında oyuncu değişimini hemen yapmalıdır.


3. Oyun kurma aşamasının gerçekten uzun olması durumunda,

Prensip olarak bir takımın sonuca yönelik hareketlerine başlamadan önce, hazırlık aşamasında pasif davranmasına izin verilmelidir. Hazırlık aşamasının gerçekten uzun süreli olduğu tipik pozisyonlar aşağıdaki gibidir:

·         Takımın hareketleri herhangi bir hedefe yönelik değildir; (Yorum: “Hedefe Yönelik Hareket” rakip takım üzerinde avantaj yakalama amacıyla taktiksel yöntemleri kullanma çabası veya hazırlık aşamasına göre hareket hızındaki artış olarak gözlenir),
·         Oyuncular dururken veya rakip kaleden uzaklaşırken top almaları,
·         Sabit durumda uzun süre top sürmek,
·         Rakibin savunma yaptığı durumlarda hücum oyuncusunun geriye erken dönmesi, hakemin oyunu durdurmasını beklemesi veya savunma üzerinde avantaj yakalama amacının olmaması,
·         Savunmanın aktif olduğu durumlarda: aktif savunma topun hızlı oynanmasını ve hücum oyuncusunun koşu hızını ve bu nedenle de takımın hızlı hareketini engellediğinde,
·         Hazırlık aşamasından sonuç aşamasına kadar olan sürede, takımın hücum hızında herhangi bir değişimin olmaması,

4. Pasif oyun işareti gösterildikten sonra,

Hakemler pasif oyun işaretini gösterdikten sonra, hazırlık aşaması için en az 5 sn beklemeleri, daha alt düzeydeki takımların ise daha fazla süreye gereksinimleri olabileceğini göz önünde bulundurmaları gerekir. Hazırlık aşamasından sonra oyun hızında bir değişme ve hedefe yönelik hareket yoksa, hakemler pasif oyuna karar vermelidir.

Yorum: Takımın gerçekten kale atışı için pozisyon aradığı veya kaleye yönelik hareketleri söz konusu olduğunda, hakemler pasif oyun değerlendirmesi yapmamalıdır.

Uyarı İşaretinin Gösterilmesi:

Pasif oyun fark edildiğinde, takımın gol girişiminde bulunmadığını göstermek için saha veya kale hakemi kolunu yukarıya kaldırarak pasif oyun işaretini verir (Hakem El İşareti No: 18). Diğer hakemin de aynı işareti vermesi gerekir. Hakemler uyarı işaretini yedek bankından da görülecek şekilde kolla vermeleri gerekir.

Topa sahip takımın gol pozisyonu yaratma çabası yoksa, hakemlerden biri pasif oyun kararını verir.

Takımın topa sahip olduğu andan topu kaybedinceye veya gol atıncaya kadar devam eden süre içerisinde uyarı işaretinin sadece bir kez verilmesi gerekir.

Bununla birlikte, uyarı işareti verildikten sonra oyun durdurulursa, yeniden başlatılmadan önce hatırlatmak amacıyla uyarı işaretinin tekrar gösterilmesi gerekir.

Uyarı işaretinden sonra hücum eden takım mola alırsa, uyarının geçerli olduğunu belirtmek için oyun yeniden başlatılırken pasif oyun uyarı işaretinin tekrar verilmesi gerekir.



5.       Sportmenlik Dışı Davranışlar (8:4, 16:1d)

Sportmenlik dışı davranış örnekleri :

a) 7 m atışını kullanan oyuncuya bağırmak,
b) Hükmedilen bir atışın hemen kullanılmasını engelleyecek şekilde topun ayakla uzaklaştırılması,
c) Rakibe veya takım arkadaşına küfür etmek,
d) Kenar çizgileri dışına çıkan topu, yedek oyuncu veya yöneticinin geri vermemesi,
e) Atışın geciktirilmesi,
f) Rakibin formasını çekmek,
g) 7 m kararından sonra kalecinin topu rakibe vermemesi,
h) Atılan şutun oyuncu tarafından tekrar tekrar ayak veya diz altı ile engellenmesi,
i) Savunma oyuncusunun tekrar tekrar kendi kale sahasına girmesi,
j) Bir oyuncunun doğru olmadığı halde rakibinin kural dışı davranışta bulunduğu izlenimini vermesi,



6.       Ağır Sportmenlik Dışı Davranışlar (8:6, 16:6d)

Ağır sportmenlik dışı davranış örnekleri :

a) Hakemler, gözlemci, takım yöneticisi, sporcu, seyirci, .. vb. gibi bir başka kişiye yönelik söz ile, yüz ifadesi ile, el kol hareketi veya vücut teması şeklinde aşağılayıcı hakarette bulunmak,
b) Hakem kararından sonra topun atılarak veya itilerek, sadece sportmenlik dışı davranış olarak değerlendirilmeyecek kadar uzağa gitmesi,
c) 7 m kararından sonra, kalecinin atış uygulanırken hakemlerce "atışı engelleme çabası yoktur" değerlendirmesine varılacak derecede pasif davranması,
d) Faule maruz kaldıktan sonra refleks hareket olarak rakibe vurarak tepki göstermek,
e) Oyun durduğunda topun kasten, saldırı olarak nitelenemeyecek şekilde rakibe atılması,





7.       Başlama Atışı (10:3)

Prensip olarak hakemler 10:3 kuralının yorumunda, takımları hızlı bir başlama atışı kullanmaya teşvik etme amacını göz önünde bulundurmalı ve hızlı başlama atışı kullanmaya çalışan takımı engelleyici veya cezalandırıcı nitelikteki yaklaşımlardan kaçınmalıdırlar.

Örnek olarak; hakemler not almakla veya diğer görevleri ile zaman kaybetmeden oyuncuların pozisyonlarını hızlı bir şekilde kontrol etme gayreti içerisinde olmalıdırlar. Atışı kullanacak oyuncunun doğru pozisyona ulaştığı anda, diğer oyuncuların pozisyonlarının düzeltilmesine gereksinim yoksa, saha hakemi en kısa sürede düdük çalmaya hazır olması gerekir ve atışı uygulayacak oyuncunun takım arkadaşlarının düdük sonrası hemen karşı sahaya geçebileceklerini unutmamalıdır. Bu durum atışların uygulanması ile ilgili temel prensiplerden farklıdır.

Atışı kullanacak oyuncunun merkezden en fazla 1,5 m mesafede ve orta çizgiye basmak zorunda olması kuralına rağmen, hakemlerin santimetrelerin doğruluğu konusunda aşırı titiz olmamaları gerekir. Buradaki en önemli nokta, başlama atışının yeri ve zamanı konusunda rakip için kuşku ve haksız bir durum oluşturacak durumlardan kaçınmaktır.

Zaten birçok oyun alanında merkezi bir nokta işaretlenmemiştir ve bazılarında da reklam şeridi bulunmasına bağlı olarak orta çizginin bu bölümü belirgin değildir. Bu gibi durumlarda, hem atışı kullanacak oyuncu hem de hakem doğru pozisyonu tahmin etmek durumundadırlar ve kesinlik konusundaki ısrarlar gereksiz ve gerçekten uzak olacaktır.



8.       “Belirgin Gol Şansı”nın Tanımı (14:1)

Kural 14:1’in doğrultusunda aşağıdaki durumlarda “Belirgin Gol Şansı” söz konusudur:

a) Rakip kale sahası çizgisi önünde vücut kontrolünü sağlamış ve topa sahip bir oyuncunun yakaladığı kale atışı fırsatını kurallara uygun olarak engelleyecek hiçbir rakip oyuncu yoksa,
b) Topa sahip oyuncunun hızlı hücumu sırasında, rakip kaleciye doğru tek başına ve vücut kontrolünü sağlamış bir şekilde top sürerken veya koşarken önünde koşan ve hızlı hücumu önleyecek hiçbir rakip oyuncu yoksa,
c) Yukarıdaki a) ve b) maddeleri ile uyumlu ancak bu maddelerdeki durumdan farklı olarak hakemler; henüz topu kontrol etmemiş ancak topla hemen buluşabilecek konuma sahip bir oyuncunun, topla buluşmasını kurallara uygun olarak engelleyecek savunma oyuncusunun olmadığı durumları da dikkate almalıdırlar,
d) Kaleci kale sahasını terk ettiğinde; topa sahip ve vücut kontrolünü sağlamış hücum oyuncusunun topu boş kaleye atmasının engellenemeyeceği durumda, bu durum topu kullanacak oyuncu ile kale arasında savunma oyuncuları olduğunda da değerlendirilir, ancak hakemler bu savunma oyuncularının kurallara uygun olarak mevcut duruma engel olma olasılıklarının ne oranda olduğunu dikkate almalıdır,



9.       Saat Hakeminin Oyunu Durdurması (18:1)

4:2-3, 5-6 kurallarında belirtildiği gibi hatalı oyuncu değişimi veya fazladan bir oyuncunun oyun alanına girmesi nedeniyle oyun saat hakemi tarafından durdurulursa, hatanın yapıldığı yerden rakibin kullanacağı serbest atışla oyun yeniden başlar. Bununla beraber oyun durdurulduğunda top rakip takım için daha avantajlı bir pozisyonda ise, serbest atışın topun bulunduğu yerden kullanılması gerekir (13:6 3. ve 4. Parag.)

Böyle ihlaller olduğunda, saat hakemi 13:2 ve 14:2 deki avantaj kurallarını düşünmeden oyunu hemen durdurmalıdır. Bu tür bir ihlal topa sahip olmayan takımın oyuncularından biri tarafından yapılmışsa ve belirgin bir gol şansı engellenmişse, 14:1a gereği 7 m verilmelidir.

Hakemlere bildirilmesi gereken farklı ihlaller olduğunda ise saat hakeminin oyunun durmasını beklemesi gerekir. Bununla birlikte oyun saat hakemi tarafından bu tür müdahalelerle durdurulursa, bu durum top kaybına yol açmaz ve oyun durdurulduğunda topa sahip olan takımın kullanacağı serbest atışla yeniden başlatılır. Bununla beraber oyun savunma takımının bir ihlalinden dolayı durdurulmuşsa ve hakemler rakibin belirgin bir gol şansının engellendiği görüşünde iseler, 14:1b deki duruma benzerliği nedeniyle 7 m verilmesi gerekir. Genel prensip olarak, 4:2-3, 5-6 kuralları hariç, masa hakemleri tarafından görülen ve bildirilen ihlaller kişisel cezaları gerektirmez.

İkinci paragrafta belirtilen ve 14:1a gereği 7 m kararını gerektiren koşul; savunma takımının idareci veya sporcularının sözlü uyarı veya disiplin cezasını gerektiren ihlalleri nedeniyle müsabakanın hakem veya gözlemcisi tarafından durdurulduğunda ve hücum eden takımın belirgin bir gol fırsatı engellendiğinde geçerli olur.



Değişme Alanı Kuralları

1) Değişme alanı; kenar çizginin dışında, her iki takımın yedek bankının sonuna kadar ve varsa bankın arkasındaki alanı da kapsayacak şekilde düzenlenmiştir (Oyun Kuralları: Şekil 1).

IHF ve Kıta Federasyonları için hazırlanan yönetmeliklere göre yedek banklarının orta çizgiye 3,5 m uzaklıktan başlama zorunluluğu vardır ve her düzeydeki müsabakalarda uygulanması önerilmektedir.

Orta çizgiden 8 m uzaklığa kadar olan bölümde ve yedek bankı önünde herhangi bir nesnenin olmasına izin verilmez.

2) Değişme alanında sadece müsabaka cetvelinde yazılı olan oyuncu ve idareciler bulunabilir (4:1-2).

Tercümana gereksinim duyulursa, yedek bankının arkasında durmalıdır.

3) Değişme alanında bulunan takım yöneticileri tamamen spor veya sivil kıyafet giymelidirler.

4) Masa hakemleri müsabaka öncesi ve müsabaka süresince değişme alanında bulunanların kontrolünde saha hakemlerine yardımcı olmalıdır.

Müsabaka başlamadan önce değişme alanı kuralları ile ilgili herhangi bir ihlal varsa, bu ihlaller düzeltilmeden oyun başlatılamaz. Oyun süresince bu kurallar ihlal edilirse, oyun durdurulduktan sonra mevcut ihlaller düzeltilerek müsabakaya devam edilir..

5) Müsabaka süresince takım yöneticilerinin, kurallara ve spor ahlakına uygun davranarak, takımlarını yönetme hak ve sorumlulukları vardır. Prensip olarak yedek bankında oturmaları gerekir.

Bununla beraber yöneticiler, aşağıdaki durumlarda değişme alanında dolaşabilirler:

· Oyuncu değiştirmek amacıyla,
· Oyun alanı veya yedek bankındaki oyunculara taktik vermek amacıyla,
· Sporcu sağlığı ile ilgili durumlarda,
· Takım mola talebinde,
· Sıra dışı durumlar için sadece “Takım Sorumlusu”nun, masa hakemleri ile görüşmesi amacıyla,

Yukarıdaki durumlar için verilen dolaşma hakkını, her takımın yöneticilerinden sadece biri kullanabilir ve bu idarecinin de 1 nolu açıklamada belirtilen alanın sınırlarını ihlal etmemesi gerekir. Benzer olarak yine takım yöneticisi, masa hakemlerinin görüş alanlarını sınırlamamalıdır.

Prensip olarak sporcuların yedek bankında oturmaları gerekir.

Bununla beraber aşağıdaki durumlara izin verilir:

· Yeterli alan varsa ve herhangi bir duruma engel olmuyorsa, oyuncuların yedek bankı arkasında topsuz olarak ısınmasına,

Takım yöneticisi veya sporcuların aşağıdaki durumlarına izin verilmez:

· Sözlü olarak, yüz ifadesi, el-kol hareketi ile veya protesto ve kışkırtıcı davranışlarla; seyirci, takım yöneticileri, sporcular, masa hakemleri, gözlemci ve saha hakemlerini engellemek ve söz konusu kişilere hakaret etmek,
· Oyunu etkilemek amacıyla değişme alanını terk etmek,
· Isınırken kenar çizgi boyunca hareket etmek ve ayakta durmak,

6) Değişme Alanı Kuralları ihlal edilirse, hakemler yapılan harekete bağlı olarak 16:1d, 16:3c-d, veya 16:6b,d,g kurallarında belirtilen uyarı, zaman cezası ve diskalifiye cezalarını uygularlar.

7) Hakemler değişme alanı kurallarının ihlallerini fark etmezlerse, müsabaka ilk durduğu anda masa hakemleri tarafından ihlale ilişkin bilgilendirilmelidirler.

Hakemlerin gözlemlerine göre verdikleri kararlar hariç, değişme alanı kuralları ile ilgili ihlaller veya bu kuralların olası ihlallerinde, sadece müsabaka gözlemcisinin oyun durduğunda hakemlerin dikkatini çekme hakkı vardır.

Böyle durumlarda oyun, durdurulmasını gerektiren atışla yeniden başlatılmalıdır.

Bununla beraber gözlemci; bir ihlalden ötürü oyunun hemen durdurulmasını gerekli görürse, topun bulunduğu pozisyondan rakip takımın kullanacağı serbest atışla veya belirgin bir gol şansı engellenmişse 7 m atışı ile oyun devam ettirilir.

İhlali yapan oyuncu veya yönetici cezalandırılmalı ve müsabaka cetveline işlenmelidir.

8) Hakemler değişme alanı ile ilgili kuralların ihlallerinin sonradan farkına varmış olsalar bile, takibinde yeterince duyarlı davranmazlarsa, bu durum gözlemci tarafından yetkili makamlara yazılı olarak bildirmelidir. Yetkili makamlar, değişme alanında meydana gelen olaylar ve hakemlerin yaklaşımları ile ilgili yapılması gereken işlemleri belirlemelidir.


Oyun Alanları ve Kaleler İçin Açıklayıcı Bilgiler

a) Oyun alanı 40 X 20 m ölçülerinde dikdörtgen şeklindedir (Şekil 1) ve köşegenleri ölçülerek kontrol edilmesi gerekir. Bir köşenin dış noktası ile karşısındaki köşenin dış noktası arası 44,72 m olması gerekir. Yarı sahanın köşegeni; bir köşenin dış noktası ile yarı saha çizgisinin kenar çizgi ile birleştiği yerin dış noktası arasında 28,28 m olması gerekir.

Oyun alanını belirleyen çizgilerin genişliği kale direkleri arasında 8 cm, diğer tüm çizgilerde ise 5 cm olmalıdır. Oyun alanı ve kale sahaları farklı renklerde boyanırsa, bu alanları sınırlayan çizgiler o alanın renginde olabilir.

b) Kale sahası 3 x 6 m ölçülerinde bir dikdörtgen ve 6 m yarı çapındaki iki çeyrek dairenin birleştirilmesi ile oluşur. Kale çizgisinin dış kenarı ile kale sahası çizgisinin dış kenarı arası 6 m olacak şekilde kale çizgisine paralel olarak çizilen 3 m uzunluğundaki bir çizginin her iki ucu, kale direklerinin arka iç köşelerinden ölçüldüğünde 6 m yarı çaplı iki çeyrek daire ile birleştirilir. Düz çizgi ile birleştirilen çeyrek dairelerin oluşturduğu çizgi kale sahası çizgisi olarak adlandırılır. Her iki çeyrek dairenin dış kale çizgisi ile birleştikleri noktaların dış kenarları arasındaki mesafe 15 m olması gerekir (Şekil 5).

c) Serbest atış çizgisi kale sahası çizgisinden 3 m daha uzakta, bu çizgiye paralel ve aynı merkezlidir. Serbest atış çizgisini oluşturan çizgilerin ve ara boşlukların uzunlukları 15 cm dir. Kavisli çizgiler ve boşlukların ölçümleri kenar çizginin dış kenarından başlanarak belirlenir (Şekil 5).

d) 1 m uzunluğundaki 7 m çizgisi; kale çizgisine paralel ve kale çizgisinin dış kenarı ile çizilecek çizginin dış kenarı arası 7 m uzaklıkta olması gerekir (Şekil 5).

e) Kaleci sınır çizgisi olarak bilinen 4 m çizgisi, kalenin önünde ve 15 cm uzunluğundadır. Bu çizgi kale çizgisine paralel ve kale çizgisinin dış kenarı ile 4 m çizgisinin dış kenarı arası 4 m olacak şekilde çizilir. Bu durum her iki çizgi genişliğinin de ölçüme dahil olduğu anlamına gelir.

f) Oyun alanı; uzun kenarlar boyunca en az 1 m, kale çizgisi dışında ise en az 2 m olan emniyet alanı ile çevrili olması gerekir.

g) Kale, kale çizgisinin ortasına yerleştirilir (Şekil 2). Kaleler zemine veya arka duvara sıkı bir şekilde monte edilmiş olmalıdır. İçten içe 3 m genişliğinde ve 2 m yüksekliğindedir. Dikdörtgen şeklindeki kalenin çerçevesinin köşegenleri içten içe 360,5 cm olmalıdır. Köşegenlerin ölçüleri maksimum 361 cm, minimum 360 cm olabilir. Yani bir kalenin köşegen uzunlukları arasındaki fark 0,5 cm den fazla olamaz. Kale direklerinin arka kenarları kale çizgisinin dış kenarında ve ön kenarları ise 3 cm oyun alanı yönünde olacak şekilde yerleştirilmelidir.

Kale direkleri ağaç, hafif metal veya sentetik malzemeden yapılmalıdır. Bir kenarı 8 cm genişliğinde ve kare kesitinde olan direkler 4±1 mm iç içe girerek birbirine monte edilmelidir. Kale direklerinin oyun alanından görülebilen üç kenarı da, zemin ve birbiriyle zıt iki renkte bant şeklinde boyanmalıdır. Her iki kale direkleri ve kale sahaları da aynı renkte olmalıdır.             

Kale direklerinin köşelerindeki renkler her iki yönde de 28 cm ve aynı renkte, diğer renk bantları ise 20 cm uzunluğunda olmalıdır. Kalelerde, topun geri dönmesini veya kalenin içinden diğer tarafa geçmesini engelleyecek şekilde ve kale direklerine iyice bağlanmış kale ağı olmalıdır. Gerekli görülürse kalelerin içerisinde ve kale çizgisinin arkasında ilave ağ kullanılabilir. Kale çizgisinden ilave ağa kadar olan mesafe yaklaşık 70 cm olması, ancak 60 cm den az olmaması gerekir.

h) Kale ağı; kale çizgisinin üstten 90 cm, alttan ise 110 cm gerisinde olması gerekir. Her iki ölçü de ±10 cm tolerans payına sahiptir. Kale ağının gözleri 10 x 10 cm den geniş olmaması gerekir. Kale ağı, en azından her 20 cm’de bir kale direklerine bağlanmalıdır. Topun iki ağ arasına girmemesi için iki ağın birlikte bağlanması gerekir.

i) Dış kale çizgisinin ortasında ve kalenin yaklaşık 1,5 m arkasında; 9 – 14 m uzunluğunda ve yerden 5 m yüksekliğinde dikey bir baraj ağı olması gerekir.

j) Hakem masası, kenar çizgilerin birine ve değişme alanının ortasına yerleştirilir. En fazla 4 m uzunluğunda olması gereken masadan görüş açısının iyi olması için zemininden 30 – 40 cm yüksekte olması gerekir.

k) Tolerans özelliği hariç bütün ölçüler ISO – Normlarına uygun olmalıdır (International Standard Organization – ISO 2768 – I : 1989).

l) Hentbol kaleleri; EN 202.10 – 1 ile bağlantılı EN 749 olarak CEN (Comite European de Normalisation)  “Avrupa Standardizasyon Komisyonu” tarafından standardize edilmiştir, 

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder

Yorumlarınız için teşekkürler...